पेजर ब्लास्टपछि सरकारहरूको रडारमा चीन, चिनियाँ समानमा प्रतिबन्ध लगाउने तयारी !

पेजर ब्लास्टपछि विश्वभरका सरकारहरू सतर्क भएका छन् । वास्तवमा, जुन प्रकारको प्रविधिको प्रयोग गरेर पेजरमा टाढैबाट ब्लास्ट गरिएको थियो, त्यस तरिकाले प्रविधि र यसको सुरक्षामा प्रश्न खडा गरिरहेको छ। यस्तो अवस्थामा चिनियाँ प्रविधिको प्रयोगलाई लिएर फेरि चिन्ता बढेको छ । चीनको प्रविधिलाई शंकाको घेरामा राखेको यो पहिलो पटक भने होइन। यस वर्षको जनवरीमा आएको रिपोर्ट अनुसार चीनको कार, घरेलु उपकरण र लाइटबल्बमा रहेको माइक्रोचिपहरू जासुसीका लागि प्रयोग गर्न सकिन्छ। यसको साथै, चिनियाँ ल्यापटप, भ्वाइस कन्ट्रोल स्मार्ट स्पिकर, स्मार्टवाच, स्मार्ट एनर्जी मिटर र रेफ्रिजरेटरलाई इन्टरनेट अफ थिङ्सको सहयोगमा जासुसी गर्न सकिन्छ।

इजरायली जासुसी एजेन्सी मोसादले पेजरलाई रिमोटबाट विष्फोट गराउँदा चीनबाट आयात गरिएका फोन, टिभी, विद्युतीय घरेलु उपकरण जस्ता विद्युतीय उपकरणहरू जासुसीका लागि प्रयोग गर्न सकिन्छ भन्ने प्रश्नहरू सामाजिक सञ्जालमा उठिरहेका छन्। साथै अन्य देशमा पनि विष्फोट गराउन सकिन्छ । यो खतरा भारतको मामिलामा झन् बढ्छ, किनभने चीनले आफ्नो मित्र पाकिस्तानलाई यस्तो प्रविधि दिएमा भारतविरुद्ध प्रयोग हुन सक्छ ।

रिपोर्टअनुसार विश्वभर निर्यात हुने इलेक्ट्रोनिक उपकरणमा चीनको हिस्सा करिब एक तिहाइ छ। यसको अर्थ संसारमा बिक्री हुने प्रत्येक तीन इलेक्ट्रोनिक्समध्ये एउटा चाइनिज निर्मित हो। चिनियाँ दूरसञ्चार कम्पनी हुवावेको जासुसीलाई लिएर धेरै वर्षदेखि बेइजिङ र अमेरिकाबीच द्वन्द्व चल्दै आएको छ । साथै, भारतले फाइभजी नेटवर्कबाट चिनियाँ उत्पादनहरूबाट पनि दूरी बनाएर राखेको छ। यसअघि अमेरिकाले चिनियाँ उपकरणको प्रयोगबारे चिन्ता व्यक्त गरेको थियो, उनीहरुले यसलाई जासुसीका लागि प्रयोग गर्न सक्ने बताएको थियो, जसलाई चीनले पूर्ण रूपमा अस्वीकार गरेको थियो, तर फेरि पेजर ब्लास्टले चिनियाँ प्रविधिलाई घेराबन्दीमा राखेको छ ।

जर्मनीले हुवावे र चिनियाँ टेलिकम कम्पनी जेडटीईका इलेक्ट्रोनिक उत्पादनहरू आगामी ५ वर्षभित्र आफ्नो फाइभजी वायरलेस नेटवर्कबाट हटाउन निर्देशन दिएको छ । जर्मनीकी आन्तरिक मन्त्री न्यान्सी फेसरले जासुसीको खतरालाई मध्यनजर गर्दै यस्तो निर्णय लिएकी हुन् । वोडाफोन, डायचे टेलीकम र टेलिफोनिका लगायतका मोबाइल नेटवर्क अपरेटरहरूले हुवावे र जेटटीई-द्वारा निर्मित टेलिकम गियरलाई आफ्नो फाइभजी कोर नेटवर्कबाट हटाउन जोड दिएका छन्। भारत सरकारले टेलिकम कम्पनीहरूलाई फोरजी र फाइभजी रोलआउटमा चिनियाँ टेलिकम गियरबाट टाढा रहन पनि भनेको छ।

जर्मनी र भारत जस्तै अमेरिका, ब्रिटेन, अष्ट्रेलिया, जापानले पनि चिनियाँ उत्पादन र तिनका कम्पनीहरूलाई फाइभजी नेटवर्कमा प्रतिबन्ध लगाएका छन्। सन् २०१९ मा अमेरिकाले हुवावेलाई प्रतिबन्ध लगाएको थियो, जसले हुवावेलाई सेमिकन्डक्टर चिप्स बेच्न गाह्रो बनायो। यस्तो अवस्थामा चीन र हुवावेले ठूलो घाटा बेहोर्नुपरेको थियो । पछिल्ला केही वर्षहरूमा, धेरै देशहरूमा जासूस चिपहरू भएको चिनियाँ निर्मित उपकरणहरूको बारेमा चिन्ता बढ्दै गएको छ। मोसाद पेजर विस्फोटको घटनापछि चिनियाँ उत्पादनमाथि प्रतिबन्ध लगाउने अभियानले फेरि गति लिन सक्छ।

गत हप्ता अमेरिकी कंग्रेसले चिनियाँ कम्पनीले अमेरिकाका सबै बन्दरगाहका क्रेनहरूमा जासुसी उपकरण जडान गरेको चेतावनी दिएको थियो। रिपोर्टका अनुसार क्रेनमा सेलुलर मोडल जडान गरिएको थियो, जुन अमेरिकी पोर्टमा जडान गर्न आवश्यक थिएन। यसअघि चीनले ब्रिटेनका सेनाको टोपीको ब्याचमा जीपीएस ट्रान्समिसन जडान गरेको आरोप लागेको थियो । गत वर्ष, चीनले अष्ट्रेलियाको सैन्य भवनमा रिमोट निगरानी जासूस क्यामेरा जडान गरेको आरोप लागेको थियो। नोभेम्बर २०२२ मा, अमेरिकी सरकारले दूरसञ्चार र भिडियो निगरानी उपकरणहरूको चिनियाँ ब्रान्डहरूमा प्रतिबन्ध लगाएको थियो।